რეკლამამ შესაძლოა დიდი გავლენა მოახდინოს გადაჭარბებულ მოხმარებაზე, რაც გულისხმობს ისეთი პროდუქტის, ნივთის ან სერვისის შეძენას, რომელიც არ წარმოადგენს საჭიროებას და უბრალოდ რეკლამის ზეგავლენის შედეგად შევიძინეთ. მედიაწიგნიერება გვეხმარება იმის გაანალიზებაში და იმაზე დაფიქრებაში თუ, რა მიზანი აქვს კონკრეტულ რეკლამას და როგორი გავლენა შეიძლება მოახდინოს მან ჩვენი შესყიდვის სურვილზე და გადაწყვეტილებაზე.
მარკეტინგული კომპანიები ემოციებზე ზემოქმედებით, კონკრეტულ პროდუქტზე ქმნიან პოზიტიურ ასოციაციებს. აჯერებენ მომხმარებელს, რომ ნივთის შეძენით ისინი შეძლებენ თავიდან აიცილონ მისი არ ქონით გამოწვეული შფოთი, დისკომფორტი და დაიკმაყოფილონ სოციალურ მოთხოვნილებები. რეკლამის ზეგავლენა განსაკუთრებულად თვალსაჩინოდ ჩანს პოსტ-საბჭოურ ქვეყნებში, რომლებშიც 90-იანი წყებიდან ერთბაშად დაიწყო მასობრივი რეკლამირება და მოსახლეობას არ მიეცა იმის დრო, რომ დაფიქრებულიყო და გაეაზრებინა სარეკლამო კომპანიების მიზნები და მოტივები. მეტიც, კომპანიებმა გააანალიზეს, რომ ბავშვები დიდ გავლენას ახდენენ მშობლების სავაჭრო ქცევაზე, რის შედეგადაც რეკლამირების მეთოდები მიმართეს მცირეწლოვან მომხმარებლებზე, რომლებსაც არ აქვთ იმის განსაზღვრის შესაძლებლობა რეალურად სჭირდებათ თუ არა კონკრეტული ნივთი ან პროდუქტი.
მედიაწიგნიერება, ანუ ინდივიდის უნარი გააანალიზოს, შეაფასოს და შექმნას ინფორმაცია სხვადასხვა ვიზუალური და ტექნიკური მეთოდების გამოყენებით ბავშვებისა და ახალგაზრდების კომერციალიზაციის გავლენისგან დაცვის ერთ-ერთი საშუალებაა.
მედიაწიგნიერი მომხმარებელი:
- აღიარებს იმას, რომ ყველა მედიაპროდუქტს ერთი მიზანი აქვს და ეს მიზანი გაყიდვების რაოდენობის გაზრდაა;
- აქცევს ყურადღებას იმას თუ, რას ამბობენ მოცემულ პროდუქტთან დაკავშირებით სფეროში გამოცდილი ადამიანები და ექსპერტები;
- აქცევს ყურადღებას იმას, რომ რეკლამებში გამოყენებული ვიზუალური ეფექტები და მტკიცებითი წინადადებები, შესაძლოა არ იყოს ჭეშმარიტ ფაქტებზე დაფუძნებული;
- აქცევს ყურადღებას ზოგიერთი მედიის თანდაყოლილ და განმეორებად დღის წესრიგს;
- ეძებს მოწოდებულ ინფორმაციასთან დაკავშირებულ კონტრარგუმენტებს, რომლებიც შესაძლოა სრულად ან ნაწილობრივ აბათილებდეს მოსაზრებას;
- აღმოაჩენს ხარვეზებს ინფორმაციის სისრულეში და ფიქრობს თუ რა მნიშვნელოვანი ფრაგმენტები შეიძლება იყოს გამოტოვებული;
- მოიძიებს მედია პროდუქტის დაფინანსების წყაროებს;
- აღიარებს პირად მიკერძოებას კონკრეტულ მედიაზე, რის გამოც შესაძლოა მცდარი ინფორმაცია უპირობოდ დაიჯეროს.
წყარო: https://core.ac.uk/download/pdf/81976516.pdf
http://principalsguide.org/media-literate-consumers/
