მედია მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ჩვენს ყოველდღიურ ცხოვრებაში ხშირად ისე, რომ ზოგჯერ ამას ვერც კი ვაცნობიერებთ. ტრადიციული, ახალი მედია და ონლაინ პლატფორმები არა მხოლოდ ინფორმაციის წყაროდ გვევლინებიან, არამედ ჩვენს აზროვნებასა თუ ქცევაზე მნიშვნელოვან გავლენას ახდენენ. მაგალითად, სოციალური მედიის ალგორითმები გვიჩვენებს ინფორმაციას, რომელიც ჩვენს უკვე არსებულ ინტერესებსა და შეხედულებებს ეხმიანება. შედეგად, ხშირად ვრჩებით ე.წ. “ინფორმაციულ ბუშტში,” რაც ხელს უშლის მრავალფეროვანი აზრების გაცნობას.

გარდა ამისა, რეკლამები და პროპაგანდა ჩვენს არჩევანს მნიშვნელოვნად განსაზღვრავს. რეკლამა არა მხოლოდ პროდუქტის გაყიდვას, არამედ ცხოვრების სტილისა და ღირებულებების პროპაგანდასაც ემსახურება. მაგალითად, ბრენდები ხშირად იყენებენ ცნობილ სახეებს ან/და ემოციურ ისტორიებს, რათა უფრო ძლიერად იმოქმედონ ჩვენს გადაწყვეტილებებზე.

საგულისხმოა, რომ მედიას ასევე აქვს შესაძლებლობა, რომ მიზანმიმართულად, გარკვეული მოვლენების მიმართ განწყობა ჩამოგვიყალიბოს. უარყოფითი ან გადაჭარბებული ნარატივები, როგორებიც არის მაგალითად, კრიმინალის ან ეკონომიკური კრიზისის ზრდა, საზოგადოებაში შიშსა და გაურკვევლობას იწვევს. ამან კი, შესაძლოა, გავლენა მოახდინოს ჩვენს პოლიტიკურ არჩევანზე, მომხმარებლურ ქცევაზე და ყოველდღიურ გადაწყვეტილებებზე.

იმისათვის, რომ მედიის გავლენის ქვეშ არ მოვექცეთ და სწორად შევაფასოთ მიღებული ინფორმაცია, აუცილებელია კრიტიკული აზროვნების გაძლიერება. ეს ნიშნავს, რომ ინფორმაციის მიღებისას არ უნდა ვენდოთ მხოლოდ იმას, რაც ზედაპირულად ჩანს ან გვესმის, არამედ უნდა დავფიქრდეთ და გამოვიკვლიოთ მისი საფუძვლები. ამისთვის საჭიროა დავსვათ შემდეგი კითხვები: ვინ ავრცელებს ინფორმაციას? რა არის მისი მიზანი და ინტერესები? ემყარება თუ არა წარმოდგენილი ინფორმაცია ფაქტებს ან არსებობს თუ არა სანდო წყაროები, რომლებიც მას ამყარებს?

ამ მიმართულებით, ინდივიდუალურ თუ კოლექტიურ დონეზე, მედიაწიგნიერების განვითარება საუკეთესო პრევენციული მექანიზმია, რომელიც საშუალებას გვაძლევს გაცნობიერებული და ინფორმირებული გადაწყვეტილებები მივიღოთ. კრიტიკული და კარგად ინფორმირებული მომხმარებლები არა მხოლოდ პირად კეთილდღეობას უზრუნველყოფენ, არამედ მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ უფრო სტაბილური და პასუხისმგებლიანი საზოგადოების ჩამოყალიბებაში.

წყაროები:

- Mass Media and its Influence on Behaviour. ხელმისაწვდომია: https://crei.cat/wp-content/uploads/2018/03/Opuscle-44_ENG.pdf

- The Role of the Media in the Construction of Public Belief and Social Change. ხელმისაწვდომია: https://jspp.psychopen.eu/index.php/jspp/article/view/4761/4761.html#:~:text=The%20information%20that%20people%20are,central%20to%20wider%20social%20change