დღესდღეობით, მედიაწიგნიერება დინამიურად ვითარდება, ხოლო მისი კვლევა ინტენსიურად მიმდინარეობს მრავალ დისციპლინაში. მედიაწიგნიერების ფუნდამენტური თეორიული საფუძველი ემყარება იდეას, რომ ინფორმაციის მიღება, გააზრება და კრიტიკული ანალიზი ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი უნარია თანამედროვე ციფრულ ეპოქაში. მედიაწიგნიერების აკადემიური მიდგომები მრავალფეროვანია და მოიცავს ინტერდისციპლინურ კვლევებს, რომლებიც აერთიანებს მედიის, კომუნიკაციის, განათლების, ფსიქოლოგიის, ტექნოლოგიების და პოლიტიკის მეცნიერების სფეროებს.

მედიაწიგნიერების თეორიული კვლევები და მიდგომები

1. კონსტრუქტივისტული მიდგომა
კონსტრუქტივიზმი თვლის, რომ მედიაწიგნიერება არა მხოლოდ ინფორმაციის მიღებასა და დამუშავებას გულისხმობს, არამედ ასევე, მოიცავს მედიის შინაარსის აქტიურ შექმნასა და გავრცელებას. ეს მიდგომა ხაზს უსვამს მოსწავლეების, ახალგაზრდებისა და ზოგადად, მოქალაქეების უნარს, გახდნენ ინფორმაციის აქტიური შემქმნელები და არა მხოლოდ პასიური მომხმარებლები. კონსტრუქტივისტული მიდგომის ფარგლებში, სწავლების პროცესი ფოკუსირდება პრაქტიკულ უნარ-ჩვევებზე.

2. კრიტიკული თეორია
მედიაწიგნიერების კრიტიკული თეორია ეფუძნება მედიის შინაარსისა და მისი გავლენის ღრმა ანალიზს, განსაკუთრებით სოციალურ, კულტურულ და პოლიტიკურ კონტექსტში. აღნიშნული მიდგომა ფოკუსირდება იმაზე, თუ როგორ ხდება მედიის საშუალებით საზოგადოებრივი აზრის ფორმირება, ძალაუფლების გადანაწილება და სტერეოტიპების გამყარება. თეორია მნიშვნელოვან როლს ასრულებს სოციალური სამართლიანობის, გენდერული, რასობრივი და სოციალური დისკრიმინაციის კვლევებში.

3. მედიაკულტურული კვლევები
მედიაკულტურული კვლევები მედიისა და კულტურის ურთიერთდამოკიდებულების შესწავლას გულისხმობს. ამ მიდგომის მიხედვით, მედიაწიგნიერება არ არის მხოლოდ ინფორმაციის მიღებისა და შექმნის ტექნიკური უნარი, არამედ კულტურული გამოცდილების ანალიზი. მედიაკულტურული კვლევები ყურადღებას ამახვილებს იმაზე თუ როგორ ასახავს და აყალიბებს მედია კულტურულ ნორმებს, ღირებულებებსა და იდეოლოგიებს.

წყაროები:

- Theories and Models of Media and Information Literacy. ხელმისაწვდომია: https://ebooks.inflibnet.ac.in/lisp20/chapter/theories-and-models-of-media-and-information-literacy/

- Theoretical Underpinnings of Media Literacy from Communication and Learning Theory. ხელმისაწვდომია: https://vjic.org/vjic2/?page_id=1321